Soạn bài Vợ chồng A Phủ do Tô Hoài sáng tác được VnDoc sưu tầm và giới thiệu với các bạn. Ngoài bài Phân tích tác phẩm Vợ chồng A Phủ, VnDoc mời bạn tham khảo bài soạn văn này để học tập tốt môn Ngữ Văn lớp 12 và chuẩn bị tốt cho bài giảng trong học kỳ 2 sắp tới đây của mình.
Soạn văn lớp 12: Vợ chồng A Phủ
A. Soạn bài: Vợ chồng A Phủ (Trích – Tô Hoài) mẫu 1
I. Tác giả & tác phẩm
1. Tác giả
Tô Hoài (1920 – 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen, quê nội ở thị trấn Kim Bài, huyện Thanh Oai, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội), nhưng sinh ra và lớn lên ở quê ngoại – làng Nghĩa Đô, thuộc phủ Hoài Đức, tỉnh Hà Đông (nay thuộc Hà Nội) trong một gia đình thợ thủ công.
Tác phẩm chính: Dế mèn phiêu lưu kí (truyện, 1941), O chuột (tập truyện, 1942), Quê người (tiểu thuyết, 1942), Nhà nghèo (tập truyện ngắn, 1944), Truyện Tây Bắc (tập truyện, 1953), Miền Tây (tiểu thuyết, 1967), Cát bụi chân ai (hồi kí, 1992), Chiều chiều (tự truyện, 1999), Ba người khác (tiểu thuyết 2006)…
2. Tác phẩm
Truyện ngắn Vợ chồng A Phủ (1952) in trong tập Truyện Tây Bắc, được giải Nhất – Giải thưởng Hội Văn nghệ Việt Nam 1954 – 1955, sau hơn nửa thế kỉ, đến nay vẫn giữ gần như nguyên vẹn giá trị và sức thu hút đối với nhiều thế hệ người đọc.
II. Hướng dẫn soạn bài Vợ chồng A Phủ
Câu 1 (trang 14 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Số phận và tính cách của nhân vật Mị:
* Cảnh ngộ bị bắt về làm dâu gạt nợ, cuộc sống bị đày đọa tủi cực ở nhà thống lí Pá Tra:
– “Có đến hàng mấy tháng, đêm nào Mị cũng khóc”…
→ Phải sống với kẻ mà mình không yêu là nỗi khổ đau lớn nhất của Mị.
– Mị muốn giải thoát nỗi đau: Trốn về nhà định ăn lá ngón tự tử…
– Mị bị đày đọa cả về thể xác lẫn tinh thần:
+ Nỗi khổ về thể xác: Mị là con trâu, con ngựa, thậm chí không bằng con trâu con ngựa, Mị làm việc như một cái máy.
→ Mị bị tước đoạt sức lao động một cách triệt để và trở thành công cụ lao động cho nhà Thống lí Pá Tra.
+ Nỗi khổ tinh thần: Mị không nói, chỉ “lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”…
→ Mị sống trong trạng thái vô cảm, trơ lì, chai sạn trước những đau khổ.
* Diễn biến tâm trạng và hành động của Mị:
– Khi mùa xuân đến: Sự trỗi dậy mãnh liệt của lòng ham sống và khát vọng hạnh phúc
+ Tiếng sáo rủ bạn đi chơi, hơi rượu – uống rượu ừng ực từng bát. → Mị say khiến Mị nhớ lại về quá khứ: “Mị vẫn là người”.
→ Ý thức về thân phận: ” Nếu có nắm lá ngón trong tay lúc này Mị sẽ ăn cho chết ngay”.
→ Khao khát sống đang trỗi dậy.
+ Hành động: Quấn lại tóc, với tay lấy váy hoa…
+ Khi bị A Sử trói: không biết mình bị trói, vẫn nghe tiếng sáo, vùng bước đi.
– Hành động cởi trói cho A Phủ:
+ Lúc đầu: Mị thản nhiên, dửng dưng.
+ Khi nhìn thấy dòng nước mắt của A Phủ: Mị hồi tưởng lại cuộc đời đầy tủi nhục của mình, thương xót và cắt dây cứu A Phủ.
→ Từ suy nghĩ đến hành động đều phù hợp với tâm lí nhân vật. Hành động cởi trói cho A Phủ dù bột phát nhưng có ý nghĩa của sự vùng dậy. Mị cắt dây trói cho A Phủ cũng chính là cắt dây cởi trói cho cuộc đời mình.
Câu 2 (trang 15 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
* Tính cách của nhân vật A Phủ: Mạnh mẽ, gan dạ:
– Dám đánh con trai nhà thống lí → Bị phạt vạ, làm tôi tớ cho nhà thống lí.
– Bị trói: Nhai đứt hai vòng dây mây quật sức vùng chạy → Khát vọng sống mãnh liệt.
– Lúc bị xử kiện: A Phủ gan góc chịu đòn, im lặng như tượng đá.
– Khi trở thành người làm công gạt nợ, A Phủ vẫn là người tự do, không sợ cường quyền, kẻ ác.
– Khi để hổ ăn mất bò, A Phủ đề nghị xin đi bắt hổ.
– Được Mị cởi dây trói, chạy trốn khỏi nhà thống lí → Khát vọng sống tự do.
→ Nhân vật A Phủ mang những nét tiêu biểu của thanh niên miền núi Tây Bắc: chất phác, thật thà, khỏe mạnh… dù bị đẩy vào số phận khổ đau nhưng vẫn không nguôi khát vọng tự do.
* Nét khác biệt trong nghệ thuật khắc họa ở nhân vật Mị và A Phủ: Mị được khắc họa từ một cái nhìn bên trong, nhằm giúp ta khám phá và phát hiện vẻ đẹp của nhân vật ở tiềm lực sống nội tâm. Còn nhân vật A Phủ được tác giả nhìn từ bên ngoài, tạo nên nét nổi bật về tính cách và hành động để thấy rõ được sự gan góc, táo bạo và mạnh mẽ từ nhân vật.
Câu 3 (trang 15 sgk Ngữ Văn 12 Tập 2):
Những nét độc đáo trong quan sát và diễn tả của tác giả về đề tài miền núi:
– Ông luôn có những phát hiện mới mẻ, thú vị về nét sinh hoạt, phong tục của người dân miền núi Tây Bắc: tục cướp vợ, trình ma, đánh nhau, xử kiện…
– Giọng điệu nhẹ nhàng, đầy chất thơ: cảnh mùa xuân về trên núi cao, lời ca, giai điệu tiếng sáo trong đêm tình mùa xuân, cảnh uống rượu ngày tết,…
– Ngôn ngữ giản dị, đậm đà phong vị và màu sắc dân tộc, mang đậm cá tính, bản sắc riêng.
Luyện tập
Giá trị nhân đạo của tác phẩm Vợ chồng A Phủ: Qua việc miêu tả cuộc đời, số phận của Mị và A Phủ, nhà văn đã làm sống dậy quãng đời tăm tối, cơ cực của người dân miền núi dưới ách thống trị của bọn chúa đất phong kiến, đồng thời khẳng định sức sống tiềm tàng, mãnh liệt của kiếp nô lệ, khẳng định được chỉ có sự vùng dậy của chính họ, được ánh sáng Cách mạng soi đường đến một cuộc đời tươi sáng.
B. Soạn bài: Vợ chồng A Phủ (Trích – Tô Hoài) mẫu 2
I. Vài nét chung về tác phẩm Vợ chồng A Phủ
a. Tác giả: Tên khai sinh: Nguyễn Sen
Sinh năm: 1920.
Quê nội ở Thanh Oai – Hà Đông.
Viết văn từ trước Cách mạng – sáng tác với nhiều thể loại. Số lượng tác phẩm đạt kỷ lục trong nền văn học Việt Nam hiện đại.
1996: Được tặng giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học Nghệ thuật.
Một số tác phẩm tiêu biểu: Dế Mèn phiêu lưu ký (1941), O chuột (1942), Truyện Tây Bắc (1953)…
b. Tác phẩm: In trong tập “Truyện Tây Bắc” – Giải nhất Hội Văn nghệ Việt Nam 1954 -1955.
II. Đọc – hiểu văn bản Vợ chồng A Phủ
1. Đọc 2. Tìm hiểu văn bản a. Nhân vật Mị
* Cuộc đời làm dâu gạt nợ:
Không gian: tảng đá trước cửa, cạnh tàu ngựa… khe suối…
Hành động, dáng vẻ bên ngoài:
Cúi mặt, buồn rười rượi, đêm nào cũng khóc…
Trốn về nhà, định tự tử…
Cúi mặt, không nghĩ ngợi… vùi vào làm việc cả ngày và đêm.
Suy nghĩ: Tưởng mình là con trâu, con ngựa nghĩ rằng “mình sẽ ngồi trong cái lỗ vuông ấy mà trông ra đến bao giờ chết thì thôi…”.
* Sức sống tiềm tàng:
Thời con gái: Vốn là một cô gái trẻ đẹp, có tài thổi sáo, có nhiều người say mê – có tình yêu đẹp.
Khi xuân về:
Nghe – nhẩm thầm-hát.
Lén uống rượu – lòng sống về ngày trước.
Thấy phơi phới – đột nhiên vui sướng.
Muốn đi chơi (nhắc 3 lần).
Bị A Sử trói đứng:
Khi cởi trói cho A Phủ:
Lúc đầu: vô cảm “A Phủ có chết đó cũng thế thôi”.
Thấy nước mắt của A Phủ: thương mình, thương người.
b. Nhân vật A Phủ
* Cuộc đời:
Lớn lên: Biết làm nhiều việc. Khoẻ mạnh, không thể lấy nổi vợ vì nghèo.
* Sức sống mãnh liệt:
3. Cảnh xử kiện
Diễn ra trong khói thuốc phiện mù mịt tuôn ra từ các lỗ cửa sổ như khói bếp …
Người đánh, người quỳ lạy, kể lể, chửi bới. Xong một lượt đánh, kể chửi lại hút. Cứ thế từ trưa đến hết đêm
A Phủ gan góc quỳ chịu đòn chỉ im lặng như tượng đá…
Cảnh cho vay tiền: Kỳ quặc… Biểu hiện đậm nét sự tàn ác dã man của bọn thống trị miền núi.
4. Vài nét nghệ thuật
Nghệ thuật xây dựng nhân vật, miêu tả tâm lí: nhân vật sinh động, có cá tính đậm nét (Với Mị, tác giả ít miêu tả hành động, dùng thủ pháp lặp lại có chủ ý một số nét chân dung gây ấn tượng sâu đậm, đặc biệt tác giả miêu tả dòng ý nghĩ, tâm tư, nhiều khi là tiềm thức chập chờn… Với A Phủ, tác giả chủ yếu khắc hoạ qua hành động, công việc, những đối thoại giản đơn).
Nghệ thuật miêu tả phong tục tập quán của Tô Hoài rất đặc sắc với những nét riêng (cảnh xử kiện, không khí lễ hội mùa xuân, những trò chơi dân gian, tục cướp vợ, cảnh cắt máu ăn thề,…).
Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên miền núi với những chi tiết, hình ảnh thấm đượm chất thơ.
Nghệ thuật kể chuyện tự nhiên, sinh động, hấp dẫn.
Ngôn ngữ tinh tế, mang đậm màu sắc miền núi.
5. Tổng kết
Qua việc miêu tả cuộc đời, số phận của Mị và A Phủ, nhà văn đã làm sống lại quãng đời tăm tối, cơ cực của người dân miền núi dưới ách thống trị dã man của bọn chúa đất phong kiến, đồng thời khẳng định sức sống tiềm tàng, mãnh liệt không gì huỷ diệt được của kiếp nô lệ, khẳng định chỉ có sự vùng dậy của chính họ, được ánh sáng Cách mạng soi đường đến một cuộc đời tươi sáng. Đó chính là giá trị hiện thực sâu sắc, giá trị nhân dạo lớn lao, tiến bộ của Vợ chồng A Phủ. Những giá trị này đã giúp cho Tô Hoài, tác phẩm của Tô Hoài đứng vững trước thử thách của thời gian và được nhiều thế hệ bạn đọc yêu thích.
Tóm Tắt Truyện Vợ Chồng A Phủ
Câu chuyện kể về một cô gái có tên là Mị, nàng là một cô gái trẻ trung xinh đẹp, nết na, đa tài nhưng bạc phận. Vì cha mẹ của nàng thiếu nợ nhà Thống Lý Pá Tra nên nàng bị bắt về làm vợ của A Sử, con trai nhà Thống Lý để trừ nợ cho cha. Từ khi nàng về nhà Thống Lý, nàng trở nên ít nói hơn, suốt ngày lũi thủi trong nhà như con rùa nuôi trong xó cửa. Năm ấy tết đến, Mị tình cờ nghe được tiếng sáo ở đâu vọng lại, tâm hồn nàng trở nên bồi hồi, thiết tha, nang nhớ lại những chuyện xưa kia và nàng muốn đi chơi, nhưng bị chồng nàng ngăn cản không cho đi, bắt nàng phải ở nhà.
Trong một lần chồng nàng là A Sử đi chơi bên Làng bên, vì chọc ghẹo con giá nên bị A Phủ đánh, sau đó A Sử bắt A Phủ bồi thường tiền thuốc men cho A Sử, A Phủ không có tiền trả nên bị A Sử bắt về làm công trừ nợ suốt đời cho nhà A Sử. Trong đêm tình mùa đông năm ấy, A Phủ bị A Sử trói ở góc nhà, Mị trông thấy và nàng nghĩ lại cuộc đời mình, nàng thấy tủi thân cho và thương thay cho số phận của A Phủ, Nàng đã cởi trói cho A Phủ và cả hai cùng bỏ trốn khỏi nhà Thống Lý Pá Tra.
C. Soạn bài Vợ chồng A Phủ mẫu 3
2.1. Câu 1 (trang 14 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
* Cảnh ngộ của nhân vật Mị:
– Trước khi làm dâu nhà thống lí Pá Tra: Mị là cô gái xinh đẹp, hiếu thảo, yêu tự do. Vì món nợ truyền kiếp của cha mẹ, Mị phải trở thành dâu gạt nợ nhà thống lí.
– Ở nhà thống lí: Mị bị đày đọa cả về thể xác lẫn tinh thần
+ Sau này, ở lâu trong cái khổ, Mị quen khổ rồi.
Nỗi khổ về thể xác: Mị là con trâu, con ngựa, thậm chí không bằng con trâu con ngựa, Mị làm việc như một cái máy.
Nỗi khổ tinh thần: Mị không nói, chỉ “lùi lũi như con rùa nuôi trong xó cửa”…
* Diễn biến tâm trạng và hành động của Mị:
Trong đêm tình mùa xuân:
– Những chất xúc tác khách quan khơi dậy tâm hồn Mị: thiên nhiên Hồng Ngài khi vào xuân, cảnh chuẩn bị đón tết, tiếng sáo gọi bạn, men rượu…
– Diễn biến tâm trạng và hành động của Mị:
+ Mị nghe tiếng sáo Mị bỗng thấy tâm hồn như phơi phơi trở lại. Mị cũng uống rượu ngày tết, Mị uống ực từng bát như uống cho hết nỗi nhục số phận.
+ Mị nằm lại trong nhà nghe tiếng sáo thổi, Mị bồi hồi nhớ lại những kỉ niệm ngày trước.
+ Nhưng rồi tự nhiên Mị thấy uất nếu như có nắm lá ngón trong tay Mị sẽ ăn cho chết ngay chứ không buồn nghĩ nữa
+ Mị thấy mình còn trẻ và Mị muốn đi chơi.
+ Mị vào buồng thắp sáng đèn như thắp sáng chính cuộc đời mình vậy.
+ Mị với tay lấy chiếc váy hoa chải lại đầu tóc để đi chơi. Nhưng A Sử ngăn cản hành động đó của Mị.
+ A Sử buộc Mị vào cột giữa nhà cột cả tóc lên khiến Mị không thể cúi đầu được. Nhưng khi ấy Mị vẫn còn đang say sưa theo tiếng sáo, rồi bỗng chốc Mị nghe tiếng chân ngựa đạp mạnh vào vách Mị cựa quậy không xong. Mị lại đau khổ
Trong đêm cắt dây trói cứu A Phủ:
– Mùa đông đến Mị thường dậy nửa đêm để hơ lưng hơ tay cho đỡ lạnh
– Khi ấy Mị bắt gặp A Phủ đang bị trói, ban đầu Mị dửng dưng không thấy gì vì cảnh tượng này trong nhà thống lý đã quá bình thường
– Nhưng rồi bắt gặp ánh mắt của A Phủ với hai dòng nước mắt lấp lánh. Mị thương người, thương mình. Mị quyết định cắt dây trói thả A Phủ đi. Hành động cắt dây trói cứu A Phủ cũng chính là hành động cắt sợi dây trói vô hình của cuộc đời Mị ở nhà thống lí.
– Trong lúc sợ hãi Mị chạy theo A Phủ hướng đến cách mạng và sự tự do.
2.2. Câu 2 (trang 15 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
* Tính cách nhân vật A phủ
– Hoàn cảnh: A Phủ là đứa trẻ mồ côi, vì quá nghèo nên không thể lấy được vợ. A Phủ yêu tự do, năm mười tuổi bị đem bán xuống cánh đồng thấp, A Phủ trốn lên vùng cao, lưu lạc đến Hồng Ngài. A Phủ khỏe mạnh, nhanh nhẹn, con gái trong làng nhiều người mê, có được A Phủ “cũng bằng có được con trâu tốt trong nhà”
+ Khỏe khoắn, dũng cảm, căm ghét sự hống hách của A Sử: đánh nhau với A Sử.
+ Gan lì nhưng nhẫn nhục, cam chịu: “im như cái tượng đá” dù bị đánh đập dã man vì cuối cùng A Phủ cũng chỉ là một kẻ nghèo khổ, phải chịu đi ở gạt nợ cho thống lí.
+ Chăm chỉ, chất phác, vô tư: khi làm công gạt nợ cho thống lí, A Phủ làm phăng phăng mọi việc một cách tháo vát; mải bẫy nhím để hổ bắt mất bò…
* Điểm khác biệt khi miêu tả nhân vật Mị Và A Phủ:
– Nhân vật A Phủ được khắc họa chủ yếu qua ngoại hình, hành động
– Nhân vật Mị được khắc họa chủ yếu qua diễn biến tâm lí nhân vật
2.3. Câu 3 (trang 15 SGK Ngữ văn 12 tập 2)
– Am hiểu sâu sắc, miêu tả sinh động sinh hoạt và phong tục của người Mèo ở Hồng Ngài:
+ Cứ gặt hái xong là ăn tết không kể ngày tháng nào; chuẩn bị đón Tết, con gái Mèo phơi váy hoa trên các mỏm đá, lũ trẻ chơi quay đùa nghịch trước nhà.
+ Cảnh ăn tết vui xuân của người Mèo: bữa cơm bữa rượu nối tiếp bên bếp lửa; trai gái đánh pao, đánh quay, thổi sáo rồi đêm đêm hẹn hò nhau đi chơi;
+ Phong tục cướp vợ, cúng trình ma.
+ Cảnh xử kiện lạc hậu, tàn bạo thời kì trước cách mạng của bọn thống lí tàn ác.
– Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên miền núi với nhũng chi tiết, hình ảnh thấm đượm chất thơ (trong các làng Mèo Đỏ, những chiếc váy hoa đã đem phơi trên mỏm đá xòe như những con bướm sặc sỡ… Đám trẻ con, chơi quay cười ầm trước sân nhà)
– Nghệ thuật dẫn truyện: tự nhiên, chân thực với ngôn ngữ mang đậm nếp cảm, nếp nghĩ, nếp diễn đạt của người dân miền núi.
2.4. Luyện tập
Giá trị nhân đạo của tác phẩm Vợ chồng A Phủ:
– Bày tỏ niềm cảm thông, thương xót đối với nỗi khổ của người nông dân miền núi.
– Phát hiện và ngợi ca vẻ đẹp của người nông dân, đặc biệt là ngợi ca sức sống tiềm tàng mãnh liệt.
– Tố cáo tội ác của bọn phong kiến miền núi tàn bạo đã đẩy người dân vào bao nỗi thống khổ
– Hướng người lao động nghèo khổ đến con đường tươi sáng là tự giải phóng mình, tìm đến cách mạng và cầm súng chiến đấu chống lại kẻ thù.
2.5. Bố cục
Bố cục (3 phần)
– Phần 1 (từ đầu đến chúng tôi giờ chết thì thôi) : Tâm trạng và hoàn cảnh sống của Mị.
– Phần 2 (tiếp theo đến …đánh nhau ở Hồng Ngài) : Hoàn cảnh của A Phủ.
– Phần 3 (còn lại) : Cuộc tự giải thoát của Mị và A Phủ.
2.6. Nội dung chính
Vợ chồng A Phủ là câu chuyện về những người dân lao động vùng cao Tây Bắc không cam chịu bọn thực dân, chúa đất áp bức, đầy đọa, giam hãm trong cuộc sống tăm tối đã vùng lên phản kháng, đi tìm cuộc sống tự do.
Để học tốt môn Ngữ văn 12, mời các bạn tham khảo các chuyên mục:
Đề thi THPT Quốc Gia được tải nhiều
Bộ đề thi thử THPT Quốc gia 2020 môn Toán
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Văn
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Anh
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Lý
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Hóa
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Sinh
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Sử
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn Địa
Bộ đề thi thử THPT Quốc Gia 2020 môn GDCD